Brabhsáil Míreanna (139 iomlán)
Sórtáil de Réir
Dubhach' na Leanbh
In alt fada a scríobh mé faoi Tigh Mholly agus a foilsíodh i mBiseach 2004, bhí an abairt seo agam ann; “Naonúr muirín a bhí orthu (.i. Pádraig Ó Tuairisg agus Molly Ní Allmhúráin) Nóra, May, Thomas, Delia, John, Annie, Kathleen,…
Dónall Ó Colchúin
Rugadh agus tógadh Dónall Ó Colchúin ar an gCeathrú Rua. Fuair sé a oiliúint i gColáiste Iarlfhlatha, Tuaim agus ansin i gColáiste na hOllscoile, Gaillimh. Bhíodh suim i gcónaí aige i scríbhneoireacht agus i gcumadóireacht, ach ba mhó…
Meáirt Churraoin
Alt ó 'Biseach 2018', iris Chumann Forbartha Chois Fharraige. Sna hAille, Indreabhán, a rugadh Meáirt Churraoin ar an 12 Nollaig 1913 agus is ann a tógadh é. Is ann freisin a chaith sé an chuid eile dá shaol, seachas roinnt ama a chaitheamh ar…
Arran for a Holiday. A Fortnight's Experience in the Heart of the Gaeltacht.
I Meán Fómhair 1914 foilsíodh tuairisc bhreá fada ar an gClaidheamh Solais – páipéar seachtainiúil a bhíodh ag Conradh na Gaeilge ag an am – faoin teideal Arran For a Holiday. Seo cúpla sliocht as an dtuairisc sin.
An Claidheamh Soluis
Seo píosa a casadh dhom le ghairid sa bpáipéar a bhí ag Conradh na Gaeilge i dtús an chéid - An Claidheamh Soluis. Bá é Pádraig Mac Piarais a bhí ina eagarthóir nuair a foilsíodh é, i mí Dheireadh Fómhair 1906. Tá sé ionann is a…
Atlantean
Tá sé deich mbliana ó rinne Bob Quinn Atlantean, an sraith doiciméide a cheistigh rud a dúradh linn ar scoil faoi ár gCeilteachas. Ghlac na scoláirí beagnach ar fad leis gur tháinig na Ceiltigh chugainn ón Eoraip agus gur shocraigh siad…
Tigh Pheadair Mhóir ar an mBánrainn
‘Ach cá bhfuil Tigh Pheadair Mhóir mar sin?’ - ceist a chuirtear go minic orm nuair a luaitear na hoícheantaí áirneáin a bhíonn ar siúl i gcaitheamh na bliana sa teach ósta ceann tuí sin ar an mBánrainn. ‘Siar díreach ó chros…
Tús le obair atógála Scoil Sailearna
Le cúpla mí anuas tá tús curtha le hobair atógála ar sheanscoil Shailearna sna hAille in lndreabhán. Comharchumann Shailearna atá i mbun na hoibre. Tá sé i gceist ag an gComharchumann lonad Pobail agus lonad Oidhreachta, a chur ar fáil ann…
Stair na nDroichead i gConamara
Tá tábhacht ar leith ag baint le logainmneacha nó ainmneacha áite, agus is cinnte go bhféadfaí a rá nach bhfuil cosán ná garraí, claí ná cnocán, abhainn ná loch, ná sruthán nach bhfuil a bhlúire beag staire féin ag roinnt leo. Tá…
1969 - Bliain na gCearta Sibhialta i gConamara
Tríocha bliain ó shoin bhain Peadar Mac an lomaire creathadh as an rialtas. Bhailigh sé 1522 vóta i nDáilcheantar Ghaillimh Thiar san ollthoghchán i 1969, ar son Gluaiseacht Chearta Sibhialata na Gaeltachta, eagraíocht a bunaíodh 2 mhí sar a…